Meditatie > Stilte > Anselm Grün

Anselm Grün: De uitdaging van het zwijgen (10)

III. Zwijgen als openheid voor God

1. Zwijgen als luisteren

Benedictus maakt onderscheid tussen silentium - de praktijk van het zwijgen - en taciturnitas (hoofdstuk 6 Reg.Ben.), welke duidt op de innerlijke houding van zwijgen en op concentratie. De taciturnitas staat in dienst van het luisteren en van gehoorzaamheid. Bron van het zwijgen en van de gehoorzaamheid is de deemoed. Zowel het gehoorzamen als het luisteren hebben een verticale - gerichtheid op God - en een horizontale component: Gods gebod en woord worden bemiddeld via de andere mens.

Het zwijgen dient ertoe dat het doordrongen zijn van Gods tegenwoordigheid niet vervluchtigt. Het heeft dus een positieve betekenis: zichzelf-open-houden-voor, en eerbiedige aandacht. Het lichaam heeft deel aan deze openheid, kan het in Gods tegenwoordigheid gehuld zijn ervaren en in zijn gebaren tot uitdrukking brengen.

Het zwijgen dient tevens het gebed: enerzijds schept het een sfeer waarin dat kan gedijen, anderzijds bewaart het datgene wat in het gebed gegroeid is. Direct na het gebed spreken zou ertoe leiden dat we de vrucht ervan weer verliezen en de innerlijke houding van openheid voor God teniet doen. Zwijgen laat het gebed naklinken, zodat het in het hart bezinken kan. De intensiteit van het ervarene laat niet toe het weer te verdampen in de futiliteit van woorden. Grün haalt een paar voorbeelden aan, van monniken en van C.G. Jung, die om deze reden op hun sterfbed liever afzagen van woorden.